ZAZ – (Zaporiźkyj awtomobilnyj zawod) to ukraińskie przedsiębiorstwo motoryzacyjne z Zaporoża. Początek działalności był związany z produkcją maszyn rolniczych, dopiero później rozpoczęto budowę samochodów osobowych. Celem fabryki było budowanie „samochodów dla ludu”, radziecki Zaporożec był więc odpowiednikiem niemieckiego Volkswagena Garbusa czy też Trabanta, albo polskiego Fiata 126p.
Pierwszym modelem był ZAZ-965 wzorowany na włoskim Fiacie 600. Jego prototyp powstał w fabryce MZMA produkującej samochody Moskwicz, jednak rząd radziecki zdecydował umieścić produkcję w przestawionej na produkcję motoryzacyjną fabryce ZAZ, która rozpoczęła się w 1959 roku. Dalszy rozwój modelu odbywał się już w ZAZ-ie. Wkrótce zmodernizowano model i rozpoczęto produkcję ZAZ-965A z mocniejszym silnikiem. Samochód ten cieszył się ogromną popularnością, ponieważ był najtańszym radzieckim samochodem dostępnym na rynku, a ponadto odznaczał się dobrym dostosowaniem do kiepskich warunków drogowych powszechnych w ZSRR.
Przy produkcji tego modelu uwzględniono potrzeby inwalidów, dlatego też w pierwszym modelu zastosowano otwierane do tyłu drzwi, które w zasadzie były już rozwiązaniem przestarzałym, ale zapewniały łatwiejszy dostęp dla inwalidów. Niedługo później zaprojektowano dla takich osób specjalne wersje ze zmodyfikowanym sterowaniem ZAZ-965B, a także ZAZ-965AB i ZAZ-965AR. Fabryka wyprodukowała także lepiej wykończoną i wyposażoną wersję eksportową tego modelu – ZAZ-965AE, znanej powszechnie jako Jałta.
W 1966 roku rozpoczęto produkcję samochodu ZAZ-966, którego prototyp powstał już w 1961 roku. Samochód był wzorowany na modelu Chevrolet Corvair. ZAZ-966 był nieco większy i wygodniejszy od modelu ZAZ-965, miał też większy bagażnik. Cenę też co prawda miał wyższą, ale i tak konkurencyjną wobec innych samochodów dostępnych na rynku. Jego prostszym wariantem był model ZAZ-966W z silnikiem z modelu ZAZ-965A.
Ten model również odznaczał się dużymi możliwościami w kwestii pokonywania kiepskich dróg, między innymi ze względu na niezależne zawieszenie, duże koła, korzystny rozkład obciążeń i brak wystających elementów podwozia. Na bazie modelu ZAZ-966 także, podobnie jak u poprzednika, wytwarzano specjalne wersje dla inwalidów: ZAZ-966WR, ZAZ-966WB, ZAZ-966WB2.
Kolejnym modelem był ZAZ-968 produkowany od 1971 roku. Później skonstruowano także kolejne wersje: ZAZ-968A – model dostosowany do nowych standardów bezpieczeństwa, wersje dla inwalidów (ZAZ-968R, ZAZ-968B, ZAZ-968B2, ZAZ-968AB, ZAZ-968AB2), ZAZ-968M – model z m.in. mocniejszym silnikiem i dwuobwodowym układem hamulcowym.
Do 1994 roku, czyli przez trzydzieści pięć lat, wyprodukowano niemal 3,5 mln egzemplarzy Zaporożców. Zaporożce zastąpił model ZAZ 1102 Tavria, który był produkowany w latach 1988-2007. Był to początek nowej serii aut, na której wzorowane były kolejne modele tego producenta. Modele pochodne jakie wypuścił ZAZ to: ZAZ 1105 Dana (5 drzwiowe kombi z silnikami od 51 lub 65KM, produkowany był od końca 1994 roku do 1997), ZAZ 11055 Tavria Pick-up (produkowany w latach 1993 – 2011, z wykorzystaniem tego samego silnika co w modelu Slavauta) i ZAZ 1103 Slavuta (Mały liftback, który zadebiutował w 1995 roku jako prototypowa wersja. W roku 2011 powstał ostatni 140614 egzemplarz tego modelu. Posiadał on silnik MeMZ-245 o mocy 51KM).
